Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka to wielospecjalistyczne, kompleksowe i intensywne działania, mające na celu pobudzanie psychoruchowe i społeczne dziecka od chwili wykrycia pierwszych symptomów nieprawidłowego funkcjonowania do podjęcia nauki w szkole podstawowej. W ramach wczesnego wspomagania organizowane są zajęcia, w wymiarze od 4 do 8 godzin miesięcznie, które dopasowuje się do indywidualnych potrzeb dziecka. Zajęcia prowadzone są przez zespół specjalistów, posiadających przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym.
Zadaniem zespołu jest m. in. ustalenie kierunków i harmonogramu działań w zakresie wczesnego wspomagania i wsparcia rodziny dziecka, opracowanie indywidualnego programu terapii, koordynowanie działań specjalistów prowadzących zajęcia, analizowanie skuteczności udzielanej pomocy i ocena postępów dziecka.
Aby dziecko mogło uczestniczyć w terapii w ramach wczesnego wspomagania rozwoju musi posiadać opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, wydaną przez zespół orzekający publicznej poradni psychologiczno – pedagogicznej. Taki zespół działa także w naszej poradni.
Zaburzenia kwalifikujące do włączenia dziecka do terapii w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka:
- niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym lub głębokim,
- niepełnosprawność ruchowa, w tym afazja
- zaburzenia ze spektrum autyzmu, zespół Aspergera
- niewidomi i słabowidzący,
- niesłyszący i słabosłyszący,
- niepełnosprawności sprzężone.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2017 roku w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. z 2017, poz. 1635).
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka w pytaniach i odpowiedziach
Czym jest wczesne wspomaganie rozwoju?
Wczesnym wspomaganiem rozwoju nazywany zespół wielokierunkowych oddziaływań skierowanych na dziecko, co do którego zdiagnozowano lub podejrzewa się nieprawidłowości rozwojowe. Zakres oddziaływań obejmuje również rodzinę dziecka.
Na czym polega wczesne wspomaganie?
Wczesne wspomaganie rozwoju polega na pobudzaniu psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka z chwilą wykrycia niepełnosprawności do czasu podjęcia nauki w szkole. Zakres tego oddziaływania może być bardzo różny, w zależności od zdiagnozowanych przez specjalistów deficytów rozwojowych. Może ono obejmować: psychomotorykę, sferę komunikacji, mowy i języka, funkcjonowanie zmysłów dziecka, itd.
Kto i na jakich zasadach może być objęty wczesnym wspomaganiem rozwoju?
Wczesnym wspomaganiem rozwoju może być objęte każde dziecko od chwili wykrycia pierwszych sygnałów nieprawidłowego funkcjonowania do czasu podjęcia przez nie nauki w szkole podstawowej. Wsparciem objęta jest też rodzina dziecka.
Jakie dokumenty musi zdobyć rodzic, by jego dziecko mogło zostać objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju?
Jeżeli rodzic jest zaniepokojony rozwojem swego dziecka, obserwuje niepokojące sygnały w zachowaniu malucha, równolegle z wizytą u lekarza pediatry powinien zgłosić się do poradni psychologiczno – pedagogicznej w swoim mieście lub gminie. Zatrudnieni tam specjaliści dokonają obserwacji i zdiagnozują dziecko pod kątem jego rozwoju psychomotorycznego oraz dokonają szczegółowej diagnozy funkcjonalnej. Na podstawie wyników tych badań poradnia wydaje stosowną opinię i kwalifikuje (lub nie, jeżeli dziecko rozwija się prawidłowo) dziecko do zajęć w ramach wczesnego wspomagania. Tak więc niezbędnym dokumentem do zakwalifikowania dziecka do tego typu zajęć jest stosowna opinia poradni psychologiczno – pedagogicznej.
Na czym polega pomoc rodzinie dziecka?
Narodziny dziecka z zaburzeniami rozwoju lub upośledzonego są zawsze bardzo trudnym wydarzeniem dla rodziny. Potrzebuje ona wtedy szczególnie wsparcia, pomocy we wzmacnianiu więzi emocjonalnej pomiędzy rodzicami i dzieckiem, psychoedukacji – wyjaśnienia tego co właściwie się stało, informacji i wiedzy o chorobie lub problemach dziecka. Rodzinę wspiera się w rozpoznawaniu zachowań dziecka i utrwalaniu właściwych reakcji na te zachowania udziela się instruktażu i porad w zakresie pracy z dzieckiem udziela się pomocy w przystosowaniu warunków w środowisku domowym do potrzeb dziecka oraz w pozyskaniu i wykorzystaniu w pracy z dzieckiem odpowiednich środków dydaktycznych i niezbędnego sprzętu.
Kto i gdzie zajmuje się wczesnym wspomaganiem, rozwoju?
Wczesne wspomaganie może być organizowane w przedszkolu i w szkole podstawowej, w tym w specjalnej, oraz w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, jeżeli dysponuje ona środkami dydaktycznymi i sprzętem, niezbędnymi do prowadzenia wczesnego wspomagania. W szczególnych przypadkach wspomaganie może odbywać się też w domu chorego dziecka.
Na jakich zasadach odbywa się wczesne wspomaganie?
- Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania organizuje się w wymiarze od 4 do 8 godzin w miesiącu, w zależności od możliwości psychofizycznych i potrzeb dziecka.
- Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania są prowadzone indywidualnie z dzieckiem i jego rodziną.
- W przypadku dzieci, które ukończyły 3 rok życia, zajęcia w ramach wczesnego wspomagania mogą być prowadzone w grupach liczących 2 lub 3 dzieci, z udziałem ich rodzin.
- Miejsce prowadzenia zajęć w ramach wczesnego wspomagania ustala dyrektor odpowiednio przedszkola, szkoły, ośrodka lub poradni, w uzgodnieniu z rodzicami dziecka.
- Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania prowadzi Zespół wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, który powoływany jest przez dyrektora odpowiednio przedszkola, szkoły, ośrodka lub poradni, gdzie będzie się ono odbywało.
W skład zespołu wchodzą osoby posiadające przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym: pedagog posiadający kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności dziecka, w szczególności: oligofrenopedagog (specjalista pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo), tyflopedagog (specjalista pracy z dziećmi niewidomymi) lub surdopedagog (specjalista pracy z dziećmi niesłyszącymi), psycholog, logopeda i inni specjaliści w zależności od potrzeb dziecka i jego rodziny.
Jakie są zadania zespołu specjalistów?
Do zadań zespołu należy w szczególności:
- ustalenie, na podstawie opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, kierunków i harmonogramu działań w zakresie wczesnego wspomagania i wsparcia rodziny dziecka,
- nawiązanie współpracy z zakładem opieki zdrowotnej lub ośrodkiem pomocy społecznej w celu zapewnienia dziecku rehabilitacji, terapii lub innych form pomocy, stosownie do jego potrzeb,
- opracowanie i realizowanie z dzieckiem i jego rodziną indywidualnego programu wczesnego wspomagania, z uwzględnieniem działań wspomagających rodzinę dziecka w zakresie realizacji programu, koordynowania działań specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem oraz oceniania postępów dziecka,
- analizowanie skuteczności pomocy udzielanej dziecku i jego rodzinie, wprowadzanie zmian w indywidualnym programie wczesnego wspomagania, stosownie do potrzeb dziecka i jego rodziny, oraz planowanie dalszych działań w zakresie wczesnego wspomagania,
- pracę zespołu koordynuje dyrektor odpowiednio przedszkola, szkoły, ośrodka lub poradni albo upoważniony przez niego nauczyciel,
- zespół szczegółowo dokumentuje działania prowadzone w ramach indywidualnego programu wczesnego wspomagania.